De zomervakantie is (bijna) voorbij; veel kinderen gaan weer naar school en veel volwassenen gaan weer naar werk
Voor velen is het aftellen naar de herfstvakantie alweer begonnen. Maar liefst 62% gaat niet met een opgeladen gevoel weer aan de slag (als je onze ‘’niet zo heel’’ representatieve LinkedIn-poll neemt).
Wat maakt dat het wel lijkt alsof we ons met de tong op de kin van de ene naar de andere vakantie lijkten te worstelen. Wat zegt dit over ons werk waar we in ons leven zo ongeveer 79.000 uur aan besteden?
We werken om te leven en leven niet om te werken
Dat lijkt in ieder geval als je dit aan mensen op hun sterfbed vraagt. Waar zij doorgaans spijt van hebben is dat ze te streng voor zichzelf zijn geweest en niet voldoende aandacht hebben besteed aan belangrijke relaties. Nooit staat dat we niet hard genoeg hebben gewerkt in die lijst. Je kunt hooguit zeggen dat hard werken ons de kans geeft om meer tijd te besteden met de mensen die we liefhebben maar dat gaat simpelweg niet voor iedereen op.
We moeten iets dieper graven
Rond deze tijd worden we bestookt met goedbedoelde tips over hoe je het vakantiegevoel een beetje kunt vasthouden. Dit zijn drie veelvoorkomende voorbeelden.
💡 Denk na over welke taken je overdraagt
💡 Prioriteer en stel grenzen, zeg nee
💡 Neem extra pauzemomentjes en doe iets leuks om het vakantiegevoel vast te houden
Het probleem met deze tips is dat ze de échte reden dat mensen zo naar vakantie snakken negeert. In het kort? Mensen werken vaak in een cultuur die hun psychologische basisbehoeften frustreert, in het bijzonder autonomie.
De drie tips hierboven gaan er voor het gemak even vanuit dat je taken 𝘮𝘢𝘨 overdragen, prioriteiten 𝘮𝘢𝘨 stellen en wat leuks voor jezelf 𝘮𝘢𝘨 doen. Maar de realiteit is dat we hier in organisaties helemaal niet zo vrij in zijn. In dat frustreren deze tips alleen maar én ben je binnen de kortste keren je vrijgevochten vakantiegevoel weer kwijt.
Het kan anders
Het is dus veel belangrijker dat we met elkaar een cultuur ontwikkelen waarin we mensen niet zo verstikken dat de met de tong op de kin maar net hun vakantie halen. En ja, dat kan. En nee, dat is niet Utopisch of het einde van productiviteit.
Cultuur zie je het duidelijkst door te kijken naar hoe organisaties problemen oplossen. Het dwingt je om de vraag te stellen ‘’wat vinden we hier eigenlijk een probleem en wat niet?’’ Dat zegt bijvoorbeeld veel over de ‘’échte’’ waarden in een organisatie.
Vervolgens kun je onderzoeken hoe die ‘’problemen’’ worden opgelost. Daar zit ook de meest directe interventie. Een voorbeeldjes is denk ik wel handig (je komt immers misschien net terug van vakantie).
Stel een collega’s heeft kinderen die hij of zij ’s ochtends moet wegbrengen. Daardoor komt deze collega’s af en toe later binnen dan de rest. Hierop volgt regelmatig de opmerking… ‘’goede middag’’ om half tien ’s ochtends.
Wat vinden we hier een probleem? --> Later komen dan de rest.
Hoe lossen we dit op? --> Iemand ten overstaande van andere collega’s met een ‘’grapje’’ duidelijk maken dat dit niet de bedoeling is.
Hieronder zit natuurlijk een veel complexere dynamiek (ik sla het meervoudig kijken even over) maar het is een voorbeeld. Voor deze collega is mogelijk sprake van inbreuk op de autonomie (je durft eigenlijk niet meer later te komen) en verbondenheid (je wordt buiten de groep gezet).
Als een werknemer iedere dag terechtkomt in een cultuur waarin de basisbehoeften worden gefrustreerd, dan neemt de kans op uitvallen toe en is vakantie meer dan een adempauze. Het gaat dan om emotioneel overleven.
Het alternatief is het ontwikkelen van een gezonde cultuur. Waarbij gezond niets meer betekent dan ‘’goed voor’’. Dat begint bij leidinggevenden. Zij hebben de macht en hopelijk de kracht om hier wat aan te doen. Het is aan hen, het liefst samen met hun team en een externe blik, om te onderzoeken op welke punten de cultuur ongezond is.
Een ongezonde cultuur doorbreken is niet gemakkelijk en kunnen leidinggevenden niet alleen. Iedere verandering kent een vorm van verlies. En alles in ons schreeuwt om verlies vooral uit de weg te gaan. Daarin zijn leiders geholpen met een beetje inspiratie. Heel vaak is het namelijk geen onwil maar onvermogen om een alternatief te kunnen zien. Er moeten nieuwe beelden ontstaan van hoe het ook zou kunnen. En er is geen betere tijd om die inspiratie te zoeken dan nu! Want nu, meer dan anders, speelt dit dilemma in de meeste organisaties.
En jij dan?
Kun je zelf dan helemaal niets doen? Natuurlijk wel. Maar zelfs de beste tips helpen je niet als je continue tegen de stroom in moet zwemmen. Wat kun je dan wel doen? Hieronder geven we zes goed onderbouwde tips waarvan je niet stijl achterover zal slaan. Ze helpen om te ontspannen. Maar nogmaals, helpen. Niets meer, niets minder.
💡 Beweeg! Ga wandelen met dit heerlijke weer, als het kan in de natuur…
💡 Slaap! Neem je slaap serieus en zorg voor voldoende slaap…
💡 Eet! Het liefst natuurlijk gebalanceerd en gezond…
💡 Luister muziek! Droom lekker weg of dans…
💡 Ga ongedwongen iets nieuws leren, het liefst iets dat je intrinsiek leuk lijkt…
💡 Ga niet niets doen! Blijf dingen doen met mensen waar je graag bij bent…
En misschien is wel het belangrijkste… Wacht niet tot de volgende vakantie!
Integreer deze tips in je wekelijkse gewoontes. Én ga maandag het gesprek over een gezond werkklimaat aan met je collega’s. Jouw toekomstige zelf is je dankbaar!
留言