Het probleem van een vastgezette realiteit

Een belangrijke oorzaak voor het vastlopen van verandertrajecten is dat we te weinig tijd nemen voor “sensemaking”. De beste Nederlandse vertaling die we konden vinden is ‘’duiden’’.

Sensemaking gaat uit van het idee dat we de wereld om ons heen voortdurend met elkaar interpreteren en dat de uitkomst daarvan bepalend is voor wat we doen. De manier waarop én met wie we duiden wat er op ons afkomt is richtinggevend voor de oplossingen die we kiezen.

Wanneer we niet de tijd nemen om te duiden is ons vertrekpunt van denken al snel gebaseerd op ideeën die daarmee eerder als waar zijn vastgezet. Dan raken deze vermeende waarheden gefixeerd in teams, organisaties en zelfs hele industrieën. Dat leidt dan tot uitspraken als:

• “In onze branche is het nu eenmaal zo dat…”

• “Onze CEO wil dat het zo gaat omdat…”

• “Daar kunnen we niets aan doen want…”

• “We moeten ieder jaar groeien om…”

Het begrip sensemaking is van de wetenschapper Karl Weick en stamt al uit de jaren '70. Hij beschreef het als de handeling van het willen begrijpen van een omgeving door zintuiglijke waarnemingen totdat de omgeving goed genoeg wordt begrepen om redelijke beslissingen mogelijk te maken. Ondanks het ontbreken van een vastomlijnde definitie draait het om het verkleinen van de meerstemmigheid of ambiguïteit.

Neem nu de vraagstukken die spelen binnen organisaties rondom duurzaamheid, diversiteit of de maatschappelijke acceptatie van winstmaximalisatie. Je ziet dat er binnen organisaties op verschillende manieren met deze informatie wordt omgegaan. Vaak worden deze onderwerpen omgezet in voorstellen (in een powerpoint of een one-pager) die met alle goede bedoelingen tot stand zijn gekomen binnen de bestaande vastgezette werkelijkheden. Daar komen we doorgaans dus niet veel verder mee.

Een alternatief is om ruimte te maken voor sensemaking voordat je overgaat tot het bedenken van je opties. Het organiseren van een dialoog waarbij er gezamenlijk betekenis gegeven kan worden aan ontwikkelingen die op de organisatie afkomen. Hierbij is het belangrijk dat er meerdere zienswijzen mogen worden ingebracht. Dan zul je zien dat er meer ruimte ontstaat voor nieuwe oplossingen. Als je kijkt vanuit een vastgezette realiteit of simpelweg niet de tijd neemt voor deze duiding zal het in jouw organisatie aan nieuwe oplossingsrichtingen ontbreken.

Het is ook belangrijk met wie je die duiding doet. Is het aan het management? Of vindt de dialoog plaats met medewerkers, klanten en andere belanghebbenden? Wanneer en waar vindt het plaats? Wie mag er meedenken? Wanneer is de werkelijkheid voldoende geproduceerd om tot oplossingen te komen en tot de uitvoering over te gaan?

Gezamenlijke sensemaking vraagt om durf, betrokkenheid en extra inspanning. We leven nu eenmaal in een volatiele, onzekere, complex en ambigue tijd. Dat negeren en net doen of de realiteit waar je zo mee bekend bent onveranderbaar is zal over tijd niet langs standhouden. Omdat een andere realiteit je dan waarschijnlijk onverwacht inhaalt.

Wij wensen je veel succes en plezier met sensemaking en helpen je graag als je dat wil. __________________________________________________ Wij helpen graag om te kijken beter kan leren om voor jouw veranderdoelen een gezamenlijke realiteit te duiden. Start met een inspiratiesessie of een workshop.

Nieuwsbrief gemist? Lees hier onze eerder artikelen. Niets meer missen? Schrijf je dan nu in voor onze nieuwsbrief.