Het zal de meeste mensen niet gek in de oren klinken. Er lijkt maatschappelijk wat aan de hand te zijn. Zonder al te veel moeite drijven onze gedachten af naar vreselijke conflicten veraf én in onze achtertuin. Toenemende polarisatie over uiteenlopende vraagstukken dat speelt tot aan of zelfs voorbij de voordeur. De spanning is voelbaar en dat roept verschillende dingen op...
De angst voor ''wat als...?''
De boosheid over ''maar dat kan toch niet...!''
Het verdriet van ''hoe kan het toch dat...?''
Het lijkt erop dat we op verschillende kantelpunten zijn beland. Wat is dan precies een kantelpunt en waarom is het zinnig om hier eens bij stil te staan?
Kantelpunten
Technisch gezien (voor de liefhebber), is een kantelpunt een kritische drempel in een systeem waar kleine variaties of verstoringen een grote verandering in de toestand van dat systeem veroorzaken. In de natuurkunde en wiskunde wordt dit vaak beschreven met behulp van dynamische systemen en niet-lineaire processen. Een klassiek voorbeeld is het concept van "catastrofetheorie," waar een systeem abrupt (chaotisch) kan overschakelen van één stabiele toestand naar een andere stabiele toestand bij een bepaalde kritische waarde.
In praktische termen kunnen we een kantelpunt beschouwen als een situatie in het dagelijks leven waar een kleine actie grote gevolgen heeft. Denk bijvoorbeeld aan:
Klimaatverandering. Het smelten van de poolkappen kan een kantelpunt zijn. Als de temperatuur slechts een paar graden stijgt, kan dit leiden tot een aanzienlijke stijging van de zeespiegel, wat een grote impact heeft op kustgebieden en ecosystemen.
Gezondheid. Stel je een persoon voor die jarenlang ongezond eet. Er is een punt waarop het lichaam deze levensstijl niet meer kan compenseren, en de persoon kan plotseling ernstige gezondheidsproblemen krijgen, zoals diabetes of hartziekten. Dat kritische moment is een kantelpunt.
Sociaal. In de samenleving kunnen we het effect van een kantelpunt zien in de verspreiding van ideeën of gedragingen. Een klein aantal mensen dat begint met het gebruik van een nieuwe technologie of sociale trend kan een kritische massa bereiken, waarna plotseling veel meer mensen volgen en het een nieuwe norm wordt.
Een kantelpunt is dus een moment van grote verandering veroorzaakt door een relatief kleine verandering.
De beste metafoor die ik heb kunnen vinden voor een kantelpunt is de volgende. Stel je wilt een grote zware steen over een berg rollen. Het moment dat je die steen op het puntje van de berg balanceert is deze het makkelijkst er overheen te duwen of terug te laten vallen. Dat moment van bewegelijkheid is een kantelpunt.Leuk, en nu...?
Nu je ongevraagd ingevoerd bent over kantelpunten rest ons de meer belangrijke vraag wat kunnen we ermee? Wat kunnen of moeten we met deze inzichten? Daar hebben wij een drietal ideeën over die we graag met je delen.
Op het moment van een kantelpunt is het systeem op zijn bewegelijkst. Aangezien wij mensen juist van stabiliteit houden roept dit nagenoeg altijd negatieve gevoelens op. Misschien is het tijd om die gevoelens te accepteren voor wat ze zijn en ze te verduren. Als we ons laten verlammen is de kans groot dat we er spijt van krijgen. Juist nu in beweging komen vraagt durf en een goed ontwikkeld moreel kompas maar het alternatief is achteraf vaak ondraaglijk.
Kantelpunten zijn net zo goed een kans als een bedreiging. Ja, het is reëel dat een kantelpunt niet goed uitpakt. Historisch gezien hebben kantelpunten ook geleid tot veel leed. Maar het omgekeerde is ook waar. Het zijn ook momenten waarop we de meest betekenisvolle stappen vooruit hebben gemaakt waarvan we nog lang mochten profiteren. Het is hierbij belangrijk om je te bedenken dat niets doen ook een handeling is.
Alhoewel wij maar zeer beperkt in de ''maakbaarheid'' van het leven geloven is de kans om écht verschil te maken juist nu het grootst. Zie het als een golf die op je afkomt. Je kunt proberen in de zee te gaan staan, handen vooruit, en dapper de golf tegen te houden. De kans is groot dat je met een mond vol zout water op de kust beland... Of je kunt anticiperen op de golf, meebewegen, en gebruik maken van het momentum. Want juist op een kantelpunt kun je met kleine inspanningen veel verandering doorvoeren. Als je daarna de boel maar weer stabiliseert.
Samengevat komt het erop neer dat als we ons hoofd zo koel mogelijk houden, op zoek gaan naar de kansen (met bewustzijn van de risico's) en gebruik maken van de kantelpunten het niet alleen maar problematisch hoeft te zijn.
Het mooie daarbij is dat je hiervoor helemaal niet op zoek hoeft naar manieren om een verschil te maken. Dat kun je bij wijze van spreken vandaag al beginnen te doen in jouw organisatie. Binnen ons vak bijvoorbeeld, organisaties die betekenisvol willen zijn begeleiden bij de transformatie van hun medewerker of klantbeleving, start dat met vragen zoals:
Hoe bewust zijn we van onze maatschappelijke rol?
In hoeverre zijn we bezig met van betekenis zijn? Voor wie precies?
Hoe implementeren we bijvoorbeeld meer inclusieve, duurzame en waardevolle medewerker en klantreizen?
En juist omdat kleine stappen op dit moment kunnen zorgen voor grote veranderingen is het extra belangrijk om je heel bewust te zijn van de richting die je daarmee opgaat.
Bron omslagafbeelding: https://hrb-family-business-consulting.com/the-tipping-point/family-owned-business/
Komentar